پیش فرضها و ابهامات یک نامه سرگشاده
بر اساس گزارش چندین سایت خبری و جراید متعدد آیت الله محمد یزدی به آیت الله شبیری زنجانی نامه‌ای نوشته و در آن نامه با تکیه بر انتشار تصاویری در فضای مجازی با موضوع دیدار آیت الله شبیری با چند نفر و با ذکر چند نکته نتیجه گرفته است که آیت الله شبیری باید «ترتیبی اتخاذ فرمایند که این‌گونه مسائل دیگر تکرار نگردد. ان شاءالله» متن نامه ایشان بر اساس خبر منتشره در سایت فرارو در تاریخ 5 آبان 1397 و با کد خبر: 378498 چنین است:
بسم الله الرحمن الرحیم
حضرت آیت الله شبیری زنجانی «دامت برکاته»
سلام علیکم با احترام؛ ضمن عرض ارادت و تسلیت ایام اربعین سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)، پیرو انتشار تصاویری در فضای مجازی از حضرتعالی در کنار برخی افراد مسئله دار که برای نظام جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری«دام ظله العالی» احترامی قائل نیستند؛ بدین وسیله به عرض می‌رساند، این موضوع ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان را در پی داشته است.
لازم به ذکر است، اینجانب نیز در دو مرحله با حضرتعالی مکاتباتی در مورد برخی از مسائل دیگر داشته ام که جواب قانع کننده ای دریافت نکردم؛ لذا این نامه رابه ناچار به صورت سرگشاده خدمتتان ارسال کردم چگونه می‌شود، حضرتعالی که فرصتی برای ملاقات با هیات رئیسه مجمع عمومی اساتید را ندارید، فرصت می‌کنید در منزل آقایی در تهران حاضر شوید و با این آقایان ملاقات داشته باشید!.
یادآور می‌شوم مقام و احترام شما در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است، پس لازم است این احترام و شئون مرجعیت را رعایت فرموده و ترتیبی اتخاذ فرمائید این گونه مسائل دیگر تکرار نگردد.ان شاء الله
محمد یزدی
این نامه مبتنی بر چند پیش‌فرض و شامل چند ابهام است. بدون پذیرش این چند نکته و رفع آن ابهامات نتیجه مورد نظر آیت الله یزدی حاصل نمی‌شود.
پیش‌فرض‌های نامه مذکور را می‌توان در چند جمله چنین دسته‌بندی کرد:
1. افرادی که در این دیدار بوده‌اند «مسئله‌دار» هستند. و آیت الله شبیری زنجانی نیز این مدعا را قبول دارد.
2. حاضران در این دیدار «برای نظام و مقام معظم رهبری احترامی قائل نیستند». و آیت الله شبیری زنجانی نیز این مدعا را قبول دارد.
3. دیدار آیت الله شبیری با افراد مورد نظر، «ناراحتی و تعجب مقلدین و حوزویان را در پی داشته است.»
4. آیت الله شبیری نباید با «کسانی که برای نظام و مقام معظم رهبری احترامی قائل نیستند»، دیدار کند. به بیان دیگر این دیدار هیچ توجیه شرعی، اخلاقی، قانونی و عرفی قانع‌کننده ندارد. و آیت الله شبیری نیز این مدعا را قبول دارد.
5. کسی که «فرصتی برای ملاقات با هیات رئیسه مجمع عمومی اساتید» ندارد. برای «حاضر شدن در منزل آقایی در تهران» هم نباید وقت داشته باشد یا نباید وقت بگذارد.
6. مقام و احترام آیت الله شبیری «در سایه احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت است».
به جرأت می‌توان گفت هیچ یک از شش پیش‌فرض فوق ثابت نیست و بلکه برخی از آنها به راحتی قابل ابطال است.
ابهامات نوشته آیت الله یزدی را نیز می‌توان به قرار ذیل فهرست کرد:
(تذکر: برخی از این ابهامات ناشی از توجه به سوابق و جایگاه آیت الله یزدی است؛ کمیسون قضایی مجلس، ریاست قوه قضائیه که جایگاه یک فقیه حقوقدان است و عضویت در شورای نگهبان که اقتضا میکنند گوینده متوجه این نکات باشد)
1. در نامه آیت الله یزدی مشخص نشده که این دیدار در چه تاریخی بوده است. چنان که اصل نامه ایشان نیز فاقد تاریخ است.
2. فضای مجازی یعنی چه؟ مستند ایشان برای وقوع این دیدار کدام منبع خبری است؟
3. عبارت «مسئله‌دار» فاقد معنایی مشخص است و استفاده از آن حاصلی ندارد.
4. در نامه آیت الله یزدی مشخص نشده است که منظور از مقلدین و حوزویانی که ناراحت شده‌اند چه کسی است؟ همه مقلدین و حوزویان؟ اکثر ایشان؟ نیمی از ایشان؟ تعداد زیادی از ایشان؟ تعداد معدودی از ایشان؟
5. در نامه مشخص نشده است که این نارحتی از کجا برای آیت الله یزدی احراز شده است؟ آیا نظرسنجی خاصی صورت گرفته است؟ یا این نتیجه مستند به مشاهده فردی ایشان است؟ یا ...
6. در نامه مشخص نشده است که این ناراحتی ادعایی چه نقشی در نوشتن این نامه دارد. به عبارت دیگر می‌توان چنین پرسید که اگر حوزویان و مقلدین ناراحت نمی‌شدند آیا آیت الله یزدی آن ملاقات را بدون اشکال می‌دانستند و نامه‌ای نوشته نمی‌شد؟
7. آیت الله یزدی در امضای این نامه از هیچ عنوان حقوقی برای خود استفاده نکرده است، پرسش آن است که نقش «دیدار هیئت رئیسه مجمع عمومی اساتید» در این نامه چیست؟ و به ایشان چه ارتباطی دارد که در نامه بر آن تکیه کرده‌اند؟
8. ابهام دیگر آن است که اگر آیت الله شبیری برای «دیدار هیئت رئیسه مجمع عمومی اساتید» وقت داشتند، آنگاه دیدار مذکور در تهران موجه می‌نمود؟
9. در نامه توضیح داده نشده است که سه عامل « احترام به نظام اسلامی حاکم، رهبری و شأن مرجعیت» با هم عامل حفظ احترام آیت الله شبیری هستند یا هر عامل به تنهایی نقش خاصی دارد؟ مثلا اگر آیت الله شبیری احترام به نظام اسلامی حاکم و رهبری بگذارند (فارغ از شأن مرجعیت) آیا مقام و احترام‌شان از نظر آقای یزدی محفوظ است؟
10.آیت الله یزدی درباره معنای احترام به نظام اسلامی حاکم و رهبری، توضیحی نداده و حد و حدود آن را مشخص نکرده است. به همین جهت مخاطب این نامه متوجه نخواهد شد که چه ترتیبی اتخاد فرماید که کدام‌گونه از مسائل تکرار نگردد.
11.آیت الله یزدی گفته‌اند دو نامه خصوصی دیگر برای آیت الله شبیری نوشته‌اند که موضوع آنها مسائل دیگری بوده است و آیت الله شبیری پاسخ قانع‌کننده‌ای نداده‌اند. احتمالا آیت الله یزدی به این نتیجه رسیده است که مکاتبه خصوصی فایده ندارد و پاسخ خصوصی آیت الله شبیری باز هم ایشان را قانع نخواهد کرد. مشخص نیست قانع نشدن در مسئله الف چه ارتباطی با انتشار علنی مسئله ب دارد؟
12.اگر این نکته را بپذیریم که گفت‌گوها و روابط خصوصی راحت‌تر و بدون تکلف‌تر از عرصه عمومی برگزار می‌شود و افراد صریح‌تر صحبت میکنند؛ اکنون این ابهام رخ می‌نماید که لحن و ادبیات دو نامه خصوصی مورد اشاره آیت الله یزدی چگونه بوده است؟ و آیا این احتمال نمی‌رود که ریشه قانع نشدن آیت الله یزدی در متن همان دو نامه باشد؟