جهان خلقت از حيث ماهيت بر دو قسم است: عالم امر وعالم خلق. که هر يک از اين دو آفرينش خصوصيات خاص خود را دارد. به عنوان نمونه عالم امر غير قابل تجزيه و مشاهده است ولي عالم خلق محسوس حواس است. از آنجا که ماهيت اين دو با يکديگر متفاوت است راهها و ابزار شناخت آنها نيز متمايز از يکديگر خواهد بود. حواس و عقل از جمله ابزار شناخت عالم خلقند، ولي اين وسايط در دستيابي به معرفت ملکوت راه به جايي نمي برند. بلکه راه مشاهده تصاوير جهان غيب از طريق دل صافي و منور به نور حق ميسر است:
ديدهاي خواهم سبب سوراخ کن
تاحجـــــب رابرکنــــد از بيخ و بن
اگر انسان بخواهد از طريق خرد و حواس در پي بينش حقايق غيب برآيد قطعاً دچار شک و ترديد و بدگماني خواهد شد.
بي شک بايد دغدغه شبان روزان مومنين اين باشد که:
گوشم شنيدقصه ايمان ومست شد
کوقسم چشم صورت ايمانم ارزوست
واين صورت ايمان قطعا دور از دسترس نيست که گفت:
