تکلیف یا نتیجه؟
می‌گویند:
ما اصلح را معرفی می‌کنیم و به نظرسنجی کاری نداریم.
ما به اصلح رای می‌دهیم حتی اگر بدانیم که رای نمی‌آورد.
ما مأمور به تکلیفیم.
تکلیف را چه چیز مشخص می‌کند؟
در منابع دینی چیزی به نام شرکت در انتخابات یا رأی وجود ندارد. بنابر این شرکت در انتخابات موضوعیت ندارد. به نظر می‌رسد مبنای کسانی که شرکت در انتخابات را لازم می‌دانند لزوم حفظ و تقویت نظام اسلامی است. در واقع در این مبنا آنچه واجب است مشارکت در حفظ و تقویت نظام است نه لزوما انتخابات. برای همین اگر روزی انتخابات چنین کارکردی نداشته باشد شرکت در آن و رای دادن واجب نخواهد بود. (فعلا بنای بحث درباره اصل این مبنا را ندارم).
از جناب آیت الله مصباح نقل شده است که اگر اصلاح‌طلبان بیایند باید همه بر روی یک گزینه رأی‌آور اجماع کنند.
حال این جمله چه معنی دارد؟ یعنی در این صورت نتیجه مهم است نه تکلیف؟ یا این که در این فرض تکلیف عوض می‌شود؟ احتمالا هواداران ایشان به جمله دوم معتقد باشند.
و این یعنی این که در بسیاری موارد نتیجه است که تکلیف را روشن می‌کند.
یک مثال واضح در این زمینه صلح امام حسن(ع) است. در واقع چون جنگ هیچ نتیجه مشخصی به جز شکست نداشت تکلیف امام حسن (ع) صلح بود نه جنگ.
آنچه در این بحث مورد غفلت واقع شده است توجه به دو مصداق نتیجه است. نتیجه انتخابات و نتیجه کار ما بعد از ادای تکلیف. به تعبیر دیگر نتیجه در تشخیص تکلیف موثر است ولی در ادای تکلیف نباید تأثیری داشته باشد. اگر تشخیص دادیم که باید بجنگیم دیگر این که نتیجه جنگ چه می‌شود مهم نیست. ولی برای این که در جنگ شرکت کنیم باید تصویر روشنی از احتمال پیروزی و یا شکست داشته باشیم.
رأی دادن شرکت در فرایندی است که رکن اصلی آن نتیجه است. یعنی برای نتیجه است که در انتخابات شرکت می‌کنیم.
به بیان دیگر ما سعی می‌کنیم کسی را انتخاب کنیم که در این شرایط در تحقق عنوان حفظ و تقویت نظام تأثیر بیشتری داشته باشد.
به نظرم در یک نگاه ابتدایی با چند فرض روبه‌رو هستیم:
1. می‌دانیم الف اصلح است (در راستای حفظ و تقویت نظام اسلامی موثرتر است) ولی می‌دانیم که رای نمی‌آورد و کاندیدای (ب) که صالح است رأی می‌آورد.
2. می‌دانیم کاندیدای الف اصلح است و احتمال می‌دهیم که رأی می‌آورد.
3. می‌دانیم کاندیدای الف اصلح و کاندیدای (ب) صالح است و اگر به کاندیدای (ب) رای ندهیم کاندیدای (ج) که به نظر ما مشکل‌ساز است رأی می‌آورد.
4. کاندیدای صالح و کاندیدای اصلح رأی نمی‌آورند و به هر حال کاندیدای مشکل‌ساز رأی خواهد آورد.
تصور می‌کنیم تکلیف هر یک از فرض‌های فوق می‌تواند متفاوت باشد.