بر بساط نکته‌دانان...

دروغ گفتن حداقل دو صورت دارد

یکی آن‌که گوینده حقیقت را می‌داند ولی به دلایلی خلاف آن را به دیگری می‌گوید

دیگری آن‌که گوینده نیز حقیقت را نمی‌داند ولی گمان می‌کند که می‌داند و همان تصور خود را به عنوان حقیقت به دیگران عرضه می‌کند. روشن است که صورت  اول کاری است غیر اخلاقی، ولی دومی کاری غیر اخلاقی محسوب نمی‌شود، هر چند به لحاظ معرفت شناختی سخنی غیر صادق و یا کاذب گفته شده باشد.

تا این‌جای کار مشکلی نیست ولی اگر کسی بخواهد به خودش دروغ بگوید چه؟ آیا به جز صورت دوم امکان عملی دارد؟ به نظر می‌رسد دروغ‌گویی به شکل اول در مورد خود انسان معنا ندارد یعنی هیچ‌کس نمی‌تواند به خودش دروغ بگوید زیرا حقیقت را می‌داند. ولی می‌دانیم که انسان‌ها دروغ‌های فراوانی به خود گفته و می‌گویند و جالب آن که موضوع بسیاری از این دروغ‌ها نیز خودشان هستند. یعنی ما آدم‌ها به خودمان درباره خودمان اطلاعات غلط می‌دهیم. چطور چنین چیزی ممکن است؟

باز هم دراین‌باره خواهم نوشت.