یادگاری روی دیوار انقلاب
نمی‌دانم در جاهای دیگر دنیا روش مبارزه چگونه بوده است و یا چگونه هست و آیا اصلا انقلابی با مختصات انقلاب ما جای دیگری هم رخ داده یا نه؟ ولی یکی از ویژگی‌های انقلاب اسلامی ایران نداشتن رسانه است. در این میان شب‌نامه، نوار کاست، شایعه، اخبار سینه به سینه، روحانیون و مساجد و به ویژه دیوار نویسی نقش جالبی دارند. دو سال پیش مجله همشهری جوان یک نرم افزار ویژه سبک زندگی در سال 57 همراه مجله هدیه داد. بخشی از این برنامه به عکس‌هایی اختصاص دارد که از دیوارنوشتهها گرفته شده است. ضمن دست‌مریزاد به عکاسان این صحنه‌ها و البته دست اندرکاران همشهری جوان به فکرم افتاد که در سالگرد انقلاب برخی از دیوار نویسی‌های آن زمان می‌تواند موضوع خوبی برای یک پس وبلاگی باشد.
تحلیل جامعه شناختی این یادگارها کار من نیست ولی سعی کردم به نوعی دسته‌بندی شده بنویسم: البته جای خالی کلیشه‌ها و تصویرها و نقاشی‌ها خالی است. البته برخی فحش‌ها و حرف‌های خارج از دایره مرسوم هم هست که باید می‌بودیم و می‌دیدیم:
اطلاع رسانی دیواری کاری است که به عقل من نمی‌رسید:
در این کوچه سه نفر شهید شدند/ کلانتری 9و 14و 21 خلع سلاح شدند./ بعد از ساعت 5/4 به خانه نروید( روی دو کیوسک تلفن)/ ذر پادگان جمشیدیه 165 نفر همافران تیرباران شدند 7/11/57 / کارگران شرافتمند روز یکشنبه هفدهم دیماه که روز عزای شهیدان ایران است مصمم و قاطعانه در اعتصاب سراسری کشور شرکت کنید جبهه ملی ایران/ 6/11/57 در حوالی دانشگاه 153 نفر شهید و ..(بقیه‌اش در عکس نبود)/ به خانه نروید (روی چراغ راهنمایی)/ آدرس تقی روحانی یوسف آباد خیابان 36 پلاک 11 بهائی(روشن است که می‌خواسته طرف را به کشتن بدهد)/ اویسی به درک واصل شد/
موضع‌گیری‌ها درباره رفتار ارتش در طول زمان تغییر کرده است و به وضوح د ر دیوارنوشتهها پیداست:
سرباز از کی حمایت می‌کنی؟/ ارتش به این بی‌غیرتی هرگز ندیده ملتی/ با کشتار هر روزه ارتش مزدور موضوع زیر ثابت می شود که تنها ره رهایی جنگ مسلحانه است./ ارتش تو بیگناهی فرمانده‌ات ...( نشد که بخوانم)/ اطاعت کورکوانه در ارتش در خدمت امپریالیسم است/ زنده باد نیروی هوایی زنده باد سرباز فراری/ شاه خیانت میکند ساواک جنایت میکند کارتر ضمانت میکند ارتش حمایت میکند
البته روحیه طنز ایرانی در روزگار حماسه و خون هم کارکرد خود را دارد:
معنی شاه = ش= شیطان - الف= احمق - ه = هرزه/ کورش بیدار شو گندش درآمد/ چکمه‌های پدرت به پای تو گشاد است / شاهنشاه عرعرت را شنیدم برات یونجه خریدم اما بهت نمی‌دم/ ای شاه با پول ملت دماعت را عمل کن/ کارتر میگه فرح رو می خوام با نازش شاه میگه نفت و میدم جاهازش / بعد از نماز عشا سه بار بگو مرگ بر شاه/ مرگ بر شاه خونخوار آریا ننگ/ سگ زرد برادر شغال است ولیعهد سلطنتت محال است
شاید هیچ‌کس به اندازه شاپور بختیار در شعارهای مردم البته بعد از شاه سهم نداشته باشد. و به نظرم یکی از عواملش این است که او در شلوغ‌ترین و پر شورترین روزهای انقلاب که همه مردم وارد عرصه شده بودند به نخست وزیری رسید و تلاش کردکه حتی با رفتن شاه هم شاهناشاهی را حفظ کند به علاوه که ظاهرا شخصیت‌اش هم به گونه‌ای است که بیشتر می‌توان برایش شعار و طنز درست کرد:
مرگ بر بختیار نوکر شیره‌ای شاه/ مرگ بر بختیار بی شرف نابکار/ نه شاه خوبه نه شاپور مرگ بر این دو مزدور/ مرگ بر نوکر بی‌اختیار/ بی اختیار اگر کنار بروی ملت ایران شیره و تریاکت را تا آخر عمر کوتاهت تهیه می کنند - از طرف وافوریها/
به لحاظ ایدتولوژیک هم نوعی عدم توازن به چشم می‌خورد و همه نوع شعاری اعم از اسلامی و کمونیستی با اصطلاحاتی که شاید بسیاری معنایش را نمی‌دانستند نیز به چشم می‌خورد به علاوه فعالیت گروه‌های مختلف:
مر گ بر امپریالیسم و درأس آن شاه خائن/ هر چه گسترده‌تر باد نظام برابری/ درود بر سازمان مجاهدی خلق ایران (که در کنارش آرم سازمان و نام بنیانگذارن این سازمان را نوشته‌‌اند)/ پیش بسوی جامعه آزاد و بی‌طبقه توحیدی اسلامی/ پیروز باد جمهوری دمکراتیک اسلامی ایران برهبری امام روح ا... خمینی/ تشیع سرخ علوی مکتب مبارزه/ تزکیه با تشکل جهاد با اسلحه/ درود بر مجاهد فدائی خلق/
شهید و شهادت طلبی هم از مفاهیم برجسته آن دوران است:
آنقدر در دریای خون شنا می‌کنیم تا اینکه بساحل آزادی برسیم ( از دریای خون خواهیم گذشت و به آزادی برسیم)/ انقلاب به خون احتیاج دارد / بر در و دیوار شهر خون شهیدان ماست/ اسلام دینی که شهادت دارد و اسارت ندارد / تنها ره سعادت ایمان جهاد شهادت / نهال آزادی به خون احتیاج دارد/ ملت ایران انتقام خون شهدای یکشنبه خونین را از سرلشگر امین افشار جلاد خواهد گرفت/
وبقیه شعارها که خودشان گویای اوضاع و احوال آن روزگار هستند:
مرگ بر شاه خائن/ Get out of here yankees/ بی نفتی، بی نونی، گرسنگی می‌کشیم به همت خمینی شاه تو ر ا می‌کشیم/ مرگ بر شاه جلاد/ زنان به ما پیوستن بی غیرتان نشستند)/ سکوت هر مسلمان خیانت است به قرآن/ رهبر دور از وطن خمینی بت شکن/ سرنگون باد رژیم شاهنشاهی بر قرار باد جمهوری اسلامی/ تا شاه کفن نشود این وطن وطن نشود/ تمام قوانین قبل از انقلاب مردود است درود بر حزب الله/ تنها ره رهایی جنگ مسلحانه/ شکست سلطنت پهلوی اتحاد مردم ایران را نشان میدهد/ رهبر این سرزمین خمینی نازنین / چه ترسی چه باکی گور پدر ساواکی/ ایران شده فلسطین مردم چرا نشستین/ یک قانون، یک دولت، اما به رأی ملت/ من اگر بنشیم تو اگر بنشینی چه کسی برخیزد/ درود بر مصدق/ 28 مرداد هرگز تکرار نمی شود