چهار اسلام در انتخابات
اسلام سنتی یا فقاهتی
اسلام روشنفکری
اسلام ایدئولوژیک
اسلام عرفی-کاربردی
به نظر می‌رسد در سطح کارگزارن و نیروهای سیاسی جمهوری اسلامی ایران امروز چهار نوع نگاه به دین وجود دارد. این چهار نگاه هر یک نمایندگانی در بین نیروهای سیاسی دارند. تصورم این است که برای اولین بار در انتخابات ریاست جمهوری هر یک از این گروه‌ها و رویکردها نماینده یا نمایندگانی خواهند داشت.
دین مهم‌ترین عنصر فرهنگی ایران است. این‌که مردم به چه کسی رای می‌دهند فقط تابع نگاه کاندیدا به دین نیست و از عوامل دیگری نیز تأثیر می‌پذیرد.
به دلیل دو قطبی شدن فضای انتخابات سال 88 نمی‌توان تشخیص داد که مردم به کدام نگاه دینی گرایش دارند. در انتخابات سال 84 تا حدودی این نگاه‌ها حضور داشتند. و در نهایت نماینده اسلام عرفی-کاربردی چون کاربردی می‌اندیشید توانست نیروهای اسلام ایدئولوژیک را به نفع خود مصادره کند.
یکی از صاحب‌نظران نزدیک به این اسلام عرفی-کاربردی که چند وقت پیش فتوای محرمیت با یک ساندویچ را هم داده بود، چنین اظهار نظر کرده است که طبقه متوسط ایران متمایل به طیف آن‌هاست.
تصور من هم همین است. هر چند این یک تصور ابتدایی است و مستندات جامعه‌شناختی ندارم.