آرمان شهرِ ما
کمتر از ده سال پیش کسی از من سؤالی ساده پرسید و جوابی گرفت و رفت ولی آن پرسش از ذهن من نرفت. سؤال درباره دوران ظهور بود و طرف خیلی ساده پرسید: « خوب مثلا وقتی حضرت اومدند ما فردا صبحش باید بریم سرکار یا نباید بریم؟ این اداره‌ها همین طور می‌مونند یا یه جور دیگه می‌شن؟...»
من پرسش بالا را توسعه دادم و از خودم سؤال کردم که در دوران ظهور آیا چیزی به اسم انتخابات هست؟ نظام حکومتی مبتنی بر تفکیک قواست؟ یک حکومت مرکزی هست با میلیونها کارگزار ارشد؟ یا این حکومت به صورت فدراتیو اداره می‌شود؟ فقیهان هستند؟ ماجرای مرجعیت و تقلید همچنان برقرار است؟ و الخ. امروز این پرسش‌ها را به این صورت سر و سامان می‌دهم که: آرمان‌شهر ما کجاست؟
مدینه فاضله‌ای که در ذهن یک شیعه هست، تصوری است مبهم از حکومت اولین امام و بازگشت امام آخر. دولت مستعجل علوی و نظام جهانی مهدوی. ولی مسئله آن است که ما از جزئیات زندگی مردم در این دو دوره، شیوه‌های حاکمیتی، رابطه مردم و حاکمان و ده‌ها مؤلفه اساسی دیگر تقریبا چیزی نمی‌دانیم. آنچه در باورهای ما نقش بسته، عناوینی کلی مثل عدالت، امنیت، رفاه، دین‌گستری و احتمالا چند مثال محدود برای این آرمان‌های بسیار بزرگ است. بماند که در دوران حکومت امام علی(ع) رفاه و امنیت هم حضور جدی ندارند و آنچه هست شخصیتی است که تمام وجود خویش را صرف عدالت می‌کند. ما بیش از این نمی‌دانیم. اختلاف چپ و راست و کارگزار و مدرن و سنتی در جامعه ما، همه ریشه در این ابهام دارد. ما نمی‌دانیم که چه می‌خواهیم. فقط می‌دانیم که حکومت علوی خوب بوده است و بناست حکومت مهدوی بهترین باشد.
پرسش از آرمان‌شهر از آنجا اهمیت می‌یابد که افق دید ما را همان شهر معهود تشکیل می‌دهد. حکومت و جامعهِ مطلوبِ ما را در برابر دیدگان ما قرار می‌دهد. زمانی می‌اندیشیدم که می‌‌توانیم بر اساس متون دینیِ موجود تصویری گویاتر از شهر آرمان‌ها داشته باشیم و مولفه‌های شکل دهنده آن را بشناسیم. و با تکیه بر آن نگاه برنامه‌ریزی کنیم و بر اساس همان معیارها حاکمان را نقد کنیم. ولی این تصور زمان زیادی در ذهن من نماند و دانستم که متون حدیثی موجود برای این منظور کافی نیست و چیزی بیش از همان عناوین اصلی در اختیار ما نمی‌گذارد. بیشتر که اندیشیدم متوجه شدم که با مهم‌ترین یا یکی از مهم‌ترین پرسش‌های بشری خود را مشغول کرده‌ام. پرسش از آرمان‌شهر پرسش از عدالت است و پرسش از عدالت، پرسشی است دیرینه.
تقدیم به پیشگاه امام علی(ع) که امام عدالت است.
لینک مطلب در کانال تلگرام. @mkhaghanifazl