جنگی که به همه جنگها پایان خواهد داد؟
دیوید فرامکین کتاب مشهوری دارد که با نام «صلحی که همه صلح ها را بر باد داد» در ایران ترجمه و منتشر شده است. عنوان فرعی کتاب هم « فروپاشی امپراتوری عثمانی و شکلگیری خاورمیانهی معاصر» است.
کتاب، حکایتگر تلاشهای انگلیس در جنگ جهانی اول و چگونگی به پایانرسیدن این جنگ است. جنگ جهانی اول در منطقه خاور میانه بالاخره با قرارداد صلح سایکس – پیکو تمام میشود و قدرتهای وقت، منطقه را بین خود تقسیم میکنند و از آن روز به بعد، غرب آسیا آنچه به خود ندیده، صلح است.
در نقطه مقابل، میتوان از «جنگی که به همه جنگها پایان خواهد داد» سخن گفت. به نظر میرسد بنیامین نتانیاهو سیاستمدار صهیونیست و نخستوزیر رژیم اسرائیل از کسانی است که به این جمله باور جدی دارد. نتانیاهو پیوسته در پی جنگ است، و بارها و بارها جنگ برپا کرده و پس از مدتی ناکام مانده و واپس رفته است. رفتار نتانیاهو نشان میدهد که در راه این جنگ هیچ مرز اخلاقی و انسانی را به رسمیت نمیشناسد. روشن است که نتانیاهو جنگ را برای جنگ نمیخواهد. او به درستی باور دارد که صلح واقعی فقط با جنگ حاصل میشود. و از همین جاست که هر چه زمان صلح برای او دیرتر میشود، خود و دیگران را وارد جنگهای بزرگتری میکند. هجوم به غزه برای نتانیاهو آغاز همان جنگ پایانی و صلحآور است.
اما نتانیاهو در این اعتقاد خود تنها نیست. بسیاری از مسلمانان و البته سران و سرداران ایران نیز بر این باورند که صلح و آرامش در غرب آسیا، تنها زمانی دستیاب میشود که همه از تونل یک جنگ عبور کنند. با این تفاوت که جمهوری اسلامی از هر جنگی پرهیز کرد تا زمان «آن جنگ» برسد.
گویا رهبران جمهوری اسلامی به این نتیجه رسیدهاند که هجوم صهیونیستها به ایران و ترور سرداران ایرانی و موشکباران تأسیسات نظامی و اقتصادی ایران «همان جنگ»ی است که بنا است به همه جنگها پایان بدهد. بر این اساس انتظار میرود ایران این نبرد را آنقدر ادامه بدهد تا اطمینان کند که دیگر جنگی در بین نخواهد بود. و این نتیجه آنگاه رخ میدهد که پایههای آن صلح پیشین، همان صلحی که همه صلحها را بر باد داد، ویران شود. یا دستکم کسی در غربیترین نقطه غرب آسیا حاکم باشد که نخواهد و بلکه نتواند که صلح را با جنگ به دست بیاورد.
آیا جنگی که در ایران با نام وعده صادق 3 شناخته میشود، میتواند همان جنگی باشد که به همه جنگها پایان میدهد؟