سر و ته یک کرباس
شعار چپ راست کارگزار/ علیه خدمتگزار را یادتان هست؟ چپ و راست و کارگزار یعنی همه نیروها و مسئولان یک نظام سیاسی برآمده از یک انقلاب مردمی. در مناظره‌های معروف سال 88 همه دولت‌های گذشته متهم به کم‌کاری و بلکه خلاف‌کاری شدند. این روزها هم تقسیم به 4 و 96 درصد را برایمان تصویر می‌کنند. دولتمردان گذشته همه شده‌اند حامی همان 4 درصد.
پرسش من این است که چرا این سخنان مشتری دارد؟ چرا عده کثیری باور می‌کنند که همه بد هستند و فقط یک نفر خوب است؟ چرا این تصور هست که همه سر و ته یک کرباسند؟
به نظرم یکی از علل این وضعیت قرن‌ها حاکمیت استبدادی و قبیله‌ای و حکومت خاندانی در کشور ماست. مردم در طول قرن‌ها هیچ وقت در دولت شریک نبوده‌اند و معمولا دولت‌ها شریک دزد و رفیق قافله بوده‌اند. با این سابقه بدبینی به حاکمیت اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. سریع القلم در کتاب فرهنگ سیاسی ایران این نکته را به خوبی تبیین کرده است.
یکی دیگر از ریشه‌های این فرهنگ، احتمالا تنبلی تفکر است. وقتی نخواهیم فکر کنیم و پرسش هم داشته باشیم، آسان‌ترین راه این است که مسائل پیچیده را ساده کنیم و جوابهای دم‌دستی بدهیم. ریشه‌یابی مشکلات یک کشور وابسته به آگاهی از چندین رشته علمی و نیز تحلیل مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است.
می‌دانم انتظار از بین رفتن این باور در طول 40 سال زیاده‌خواهی است. ولی این که تحصیل‌کردگان هم این حرفها را باور کنند، و این که یکی از همین مسئولان با بیش از 20 سال سابقه مدیریت کلان چنین ادعایی بکند، آزار دهنده است.